Mục Lục
Thần Vishnu được gọi là “Đấng bảo hộ” trong Tam vị nhất thể – bộ 3 vị thần quyền lực nhất trong đạo Hindu Ấn Độ gồm thần Brahma và thần Shiva. Ông là vị thần được thờ cúng rộng rãi nhất trong đạo Hindu.
Hình tượng thần Vishnu
Thần Vishnu được mô tả hình ảnh là vị thần với khuôn mặt người, 4 tay cầm 4 lệnh bài là cái tù và, cái vòng, cái búa và cánh hoa sen tượng trưng cho bốn chất tạo nên vũ trụ, có khi thì dạng nửa người nửa chim, khi thì nằm trên mình con rắn Naga, hoặc cưỡi chim thần Garuda.
Ý nghĩa của các vật dụng đi cùng với thần Vishnu
- Cái tù và (vỏ ốc): Ngài giữ trên tay trái có ý nghĩa là sự sáng tạo, được xem như là sự khởi đầu của năm yếu tố: đất, nước, lửa, không khí và bầu trời.
- Cái vòng: Ngài giữ trên tay phải, là một vũ khí sắc bén có tên “Sudarshana”. Con đường xác định chân lý vĩnh cữu. Vũ khí này đại diện là hoa sen có sáu cánh, quyền lực điều khiển tất cả sáu mùa.
- Cái búa: Ngài nắm trong tay trái phía dưới, đại diện cho sự tồn tại Phàm Ngã. Nó tượng trưng cho nguồn lực nguyên thủy, điểm khởi đầu của sức mạnh tinh thần và vật chất.
- Hoa sen: Ngài giữ trong tay phải phía dưới, thể hiện sự giải thoát hay phân tán. Hoa sen tượng trưng cho quyền lực khởi đầu vũ trụ. Là sự tập trung của Chân Lý hoặc Satya, khởi đầu của quy tắc ứng xử hay Chính Pháp, và kiến thức trong một biểu tượng duy nhất.
Truyền thuyết về hóa thân của thần Vishnu
Năm 1000 sau Công nguyên, người ta dựng lên các truyền thuyết về 10 hóa thân của thần Vishnu. Thần thoại Ấn Độ kể rằng, cứ mỗi chu kì của vũ trụ, thần Vishnu sẽ giáng thế một lần. Có tất cả 10 lần hạ giới, mỗi lần lại hóa thân thành 88 những nhân vật khác nhau. Trong đó các lần giáng thế thứ bảy (Rama) và thứ tám (Krisna) là nổi tiếng nhất. Đây cũng là hai hóa thân thường xuất hiện trong điêu khắc. Dưới bàn tay tài ba của những nhà điêu khắc, các hóa thân này được thể hiện thật sinh động, giống như vị thần Vishnu đang có mặt ở khắp nơi.
Mười hóa thân của thần Vishnu
1. Cá Matsya
Cá Matsya là hóa thân đầu tiên của thần Vishnu, có phần trên giống Vishnu, phần dưới giống cá, có 4 tay với các biểu tượng đặc biệt. Matsya giúp tổ tiên của loài người là Manu lấy lại kinh Veda đã bị quỷ của tạo hóa ăn cắp và mang xuống đại dương. Thần đã báo trước cho Manu về nạn Đại hồng thủy, khuyên đóng một con thuyền, rồi biến thành cá dẫn đường cho thuyền đến bến bờ yên tĩnh và bắt đầu tạo lập một thế giới mới.
2. Rùa thần Kurma
Đây là hóa thân thứ 2 trong 10 hóa thân của thần Vishnu. Thần Vishnu hóa thân làm một con rùa lớn để vớt lấy tất cả những bảo vật bị mất trong cơn nước lũ. Trong đó kể cả nước cam lồ linh dược mà các vị thần thánh dùng để giữ sự trẻ đẹp của mình. Lúc ấy có một vị thiên nữ Lakshmi giúp đặt ngọn núi (Kailash) lên lưng rùa thần Kuma, để rùa có thể lặn sâu xuống lòng đại dương mà tìm bảo vật. Nó gặp rắn thần và rắn ấy quấn mình quanh ngọn núi. Thiên nữ bèn làm biển nổi sóng lớn, đẩy dạt ngọn núi đi và kéo theo cả rắn thần. Bấy giờ những chất cam lồ và linh dược nổi lên mặt nước cùng với các bảo vật. Sau đó thiên nữ Lakshmi trở thành vị phối ngẫu của thần Vishnu.
3. Hóa thành heo rừng Varaha – Vishnu cứu trái đất khỏi cơn đại hồng thủy.
Thần Vishnu lại hiện thân xuống với hình dáng thân người, đầu heo, có 4 tay để cứu trái đất khỏi cơn nước lũ, do sự sai khiến của quỷ vương Hiranyaksa. Câu chuyện có lẽ bắt nguồn từ huyền thoại của người Aryan về một con heo thần.
4. Vamana chiến thắng Maha Bali
Trong hóa thân tiếp theo, thần Vishnu có hóa thân là Vamana, là một người lùn. Theo truyền thuyết, có một con quỷ Bali đã đạt được những phép tắc thần thông rất ghê sợ sau khi thực hành những pháp tu khổ hạnh. Để che chở cho thế giời này, thần Vishnu hiện thân ra trước quỷ trong hình dạng của một người lùn và hỏi xin hắn một ân huệ. Quỷ Bali đồng ý và thần Vishnu hỏi xin một khu đất lớn bằng ba bước dài. Quỷ hứa cho và khi ấy thần Vishnu bèn hiện thân thật khổng lồ, bước ba bước che khắp cả mặt đất. Không còn lại gì hết ngoại trừ địa ngục cho quỷ.
Đây là lần hóa thân thành người đầu tiên của Vishnu và lập được chiến công rực rỡ khi đánh bại tên quỷ vương Bali bạo ngược đang cai quản cả ba cõi khi ấy
5. Nhân sư Narasimha
Nhân sư Narasimha là hóa thân của thần Vishnu nhằm tiêu diệt vua quỷ Hiranyakasipu ngạo mạn chuyên gieo rắc tai họa cho trần thế. Thần Vishnu đã dùng mưu lược lừa được vua quỷ ra khỏi tòa lâu đài và hiện ra dưới hình dáng nhân sư Narasimha – thân người đầu sư tử, xé xác vua quỷ ra từng mảnh.
6. Parashurama – Rama cầm rìu
Với hình dáng một người đàn ông có râu, 2 tay cầm cung và cầm rìu chiến, thần Vishnu được sinh ra làm một nhà thuyết pháp đồng thời cũng là một chiến binh. Parashurama thay mặt các vị thần lập lại trật tự trong xã hội, tránh sự chuyên quyền của tầng lớp chiến binh Kshatriya lúc bấy giờ và trả lại ưu thế cho tầng lớp Brahman vì các thần cho rằng để cho những nhà thuyết pháp cai quản thì thế gian sẽ công bằng và bình yên hơn. Parashurama đã 21 lần tiêu diệt các chiến binh Kshatriya để lấy lại uy quyền cho đẳng cấp Brahma.
Truyền thuyết này xuất hiện vào khoảng đầu thế kỉ I TCN với dụng ý đề cao tầng lớp Brahman, hạ thấp vai trò tầng lớp võ sĩ, Kshatriya, trong hệ thống đẳng cấp Varna. Vì thế, Parashurama được những người theo Brahman tôn thờ chủ yếu ở Nam Ấn Độ.
7. Rama Chandra
Thần Vishnu hóa thân làm một vị thái tử để cứu thế giới này ra khỏi sự đen tối của quỷ vương Ravana. Đây là hóa thân của Vishnu trần tục nhất, hạ giới xuống trần gian với mục đích tiêu diệt quỷ Ravana và thuộc hạ của nó để giải cứu cho nàng Sita xinh đẹp. Thần tích này trở thành cốt truyện của sử thi Ramayana nổi tiếng
8. Thần Krisna
Thần Krisna là một hóa thân rất quan trọng và rất nổi tiếng của thần Vishnu dưới hình tượng một nhân vật anh hùng, được kể trong Bhagabatapurana, truyện Harivamsa và được kể lại trong sử thi Mahabharata.
Theo thần thoại Hindu giáo, thần Krisna rất được yêu mến trong số các vị thần Ấn Độ. Một số người theo phái thờ Krisna cho rằng Krisna không phải là hóa thân của Vishnu mà chính là Vishnu. Nhưng có lẽ vì Vishnu được sinh ra từ một người mẹ trần thế nên được xem như một hóa thân, tức là một con người với ngoại hình trần tục, thân thể máu thịt của người nhưng linh hồn của thần linh.
9. Lord Budda (đức Phật)
Thần Vishnu hóa thân thành thái tử Sakyamuni – một nhân vật có thật trong lịch sử Ấn Độ và là người sáng lập ra đạo Phật. Hàng thế kỉ trôi qua sau cái chết của mình, gương mặt lịch sử này từ đời thực bước vào thần thoại Ấn Độ sau khi Phật giáo không còn được xem là mối nguy hiểm với Hinđu giáo nữa. Đức Phật được công nhận là hóa thân thứ chín của thần Vishnu và được tôn thờ trang trọng trong hệ thống thần linh Ấn Độ.
Theo những sự diễn giải của người Ấn giáo cho rằng, thần Vishnu hóa thân làm đức Phật để tỏ lòng từ bi đối với các loài vật và cứu loài thú này khỏi những nạn chết vì tế lễ.
10. Ngựa Kalkin
Đây là hóa thân cuối cùng của thần Vishnu. Theo thần thoại Ấn Độ, khi kết thúc một chu kì của vũ trụ, thần Vishnu sẽ trở lại thế gian, cưỡi trên một con ngựa trắng cùng với thanh gươm rực rỡ của mình để hủy diệt những con quỷ cuối cùng và những con người độc ác còn sót lại trước khi thế giới được thiết lập lại. Trong nghệ thuật tiếu tượng thường ít gặp hình ảnh của ngựa Kalkin nhưng hình ảnh một con ngựa có cánh đôi khi cũng được coi là biểu tượng của lần hóa kiếp này.
Ngày nay, khi đời sống tâm linh càng trở nên phong phú thì sự thể hiện của thần Vishnu trong đạo Hindu Ấn Độ đã vượt ra phạm vi của một quốc gia. Hình tượng của Thần không chỉ thể hiện trong nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc đền đài mà cả ở trong văn chương.
Pencil
